تاریخچه زینبیه اعظم زنجان

حکایت عجیب گل های محمدی زینبیه اعظم زنجان تاریخچه این مکان را مقدس تر کرده است.
زینبیه اعظم زنجان از شهره جهانی برخوردار است و از اماکن مهم مذهبی شهر زنجان به شمار می آید که همه ساله در ایام محرم پذیرای خیل عاشقان حسین (ع) از سراسر ایران و حتی خارج از کشور می شود و حاضرین به صورت خالصانه و عاشقانه ارادت قلبی خود را به خاندان عصمت و طهارت (ع) اعلام می کنند.

عاشقان سالار و سرور شهیدان با شرکت گسترده و پرشور در دسته عزاداری زینبیه اعظم زنجان، همدلی، وحدت و یکپارچگی شیعیان و عاشقان خط سرخ امام حسین (ع) را به تصویر کشیده و جلوه ای از دلدادگی خود را به نمایش می گذارند. از صبح روز یازدهم محرم ، زنجان به عنوان پایتخت شور و شعور حسینی جلوه معنوی خاصی به خود می گیرد و عاشقان امام حسین (ع) از پیر و جوان و حتی کودکان خردسال خود را آماده برای حضور در اجتماعی بس عظیم و حماسی می کنند تا ندای یا حسین و یا زینب سر دهند و به یاد شهدای دشت کربلا، ناله کرده و اشک ماتم را از گونه های خود جاری سازند. در مسیر حرکت دسته عزاداری زینبیه اعظم زنجان، عاشقان دلسوخته امام حسین (ع) نذوارت نقدی و غیرنقدی به زینبیه اعظم زنجان اهدا می کنند و همچنین هزاران راس گوسفند، گاو و گوساله به صورت زنده اهدا و یا در مسیر حرکت دسته عزاداری ذبح می شوند.

زینبیه اعظم زنجان

*درباره زینبیه اعظم زنجان

مسجد زینبیه یکی از اماکن مذهبی زنجان است که همه ساله در ایام محرم به ویژه یازدهمین روز از این ماه، عاشقان اباعبدالله الحسین(ع) از سراسر کشور به این مکان می‌آیند و بر سر و سینه می‌زنند. این تجمع حسینی بعد از اجتماع حسینیان در هشتم محرم در حسینیه اعظم زنجان، بزرگترین همایش مذهبی این استان محسوب می‌شود. زینبیه زنجان علاوه بر مراسم یازدهم محرم هر هفته مراسم عزاداری و مداحی برای امام حسین(‌ع)‌ دارد.

از تاریخچه زینبیه زنجان اسناد مکتوب زیادی در دسترس نیست اما نقل قول‌های فراوانی سینه به سینه درباره این مسجد گفته شده است. یکی از این موارد این است که در روزگار گذشته باغچه‌ای درون کهن دژ زنجان قرار داشته است. صاحب باغچه هر روز از گوشه‌ای از باغچه که در آن گل‌های محمدی روئیده بود صدای ناله و «یا زینب» می‌شنود، حتی گاهی گویی چراغی زیر گل‌ها روشن می شود. بدین ترتیب صاحب باغچه تصمیم می‌گیرد آن قسمت را به تکیه‌ای تبدیل کرده و نام آن را زینبیه بگذارد. از این رو محلی که باغچه در آن قرار داشت از آن زمان تا کنون به محله زینبیه معروف می شود.

به گفته حاج سجاد احمدپور، رئیس هیات امنای مسجد زینبیه، این اتفاق بین سال‌های ۱۰۲۰ تا۱۰۲۲ هجری قمری رخ داده است. او می‌گوید:«تا زمانی که صاحب باغ زنده بود هر ساله در ایام محرم و صفر به مدت دو ماه محل مذکور را سیاه پوش می‌کرده و مراسم عزاداری و سوگواری سالار شهیدان و سرور آزادگان جهان در آن محل برگزار می گردیده است.او در زمان حیات خود وصیت می‌کند پس از وفاتش، مراسم عزاداری را همه ساله برگزار و هزینه آن را از عایدی باغچه تامین کنند.» به گفته احمدپور این محل سه بار تجدید بنا شده است، بار اول در سال ۱۰۹۲ هجری قمری زینبیه با تیر چوبی تجدید بنا می‌شود، بار دوم در سال ۱۲۹۲ بانویی به نام «زینب خانم» هزینه تبدیل آن را به مسجد متقبل می‌شود و برای سومین بار در سال ۱۳۹۵ هجری قمری مطابق با سال ۱۳۵۴ شمسی به همت مردم زنجان و عاشقان اهل بیت این مسجد تجدید بنا شده است. در چند سال اخیر نیز برای رفع کمبود فضا چهار باب از ساختمان‌های همجوار مسجد خریداری شده و در توسعه مسجد زینبیه اعظم زنجان از آن استفاده شده است. دکتر هوشنگ ثبوتی، پژوهشگر و مدرس دانشگاه، در خصوص تاریخچه و میزان قدمت مسجد زینبیه اعظم زنجان می گوید که این مسجد داخل کهن دژ اصلی خاستگاه شهر زنجان است و در قلب مرکزی شهر قرار دارد.

*قدمت ۱۳۰ ساله زینبیه

دکتر ثبوتی تاکید می کند: «متاسفانه وقف‌نامه و یا کتیبه‌ای در خصوص مسجد زینبیه اعظم زنجان در دست نیست.» او در مورد معماری این مسجد می‌گوید: «بنای مسجد فعلی، قدمتی ۱۳۰ ساله دارد و به عبارتی در سال ۱۳۰۰ هجری قمری احداث شده است. این مسجد یکی از مساجد شبستان شهر زنجان است با قوس‌های یک مرکزی است و سبک معماری اسلامی بوده و با پوسته سنتی از سازه مدرن ساخته شده است.»

در حال حاضر زینبیه اعظم زنجان مکان عزاداری برای حضرت زینب (س) به یاد واقعه کربلا است